เราสามารถนำน้ำพริกเผาไปทำอาหารได้นานาชนิด ที่เป็นความนิยมมากที่สุดคือ การนำไปใส่ในซุบต้มยำเพื่อเพิ่มความเผ็ดและรสชาติที่กลมกล่อม บางครั้งก็จะถูกนำไปเติมในซุบต้มข่าเพื่อเพิ่มสีและรสชาติ

การปรุงอาหารโดยใช้น้ำพริกเผาเป็นหลักนั้นทำได้เร็วและง่ายมาก เมื่อนำน้ำพริกเผาไปผัดกับเนื้อสัตว์ เติมหัวหอม และต้นหอม ผัดให้เข้ากันและรับประทานกับข้าวเปล่า รสชาติและกลิ่นของน้ำพริกเผานั้นยังเหมาะกับที่จะนำไปผัดกับอาหารทะเล อย่างเช่น ปู กุ้งและหอยลาย

ข้าวผัดน้ำพริกเผา นำน้ำพริกเผามาผัดกับหัวหอมและเนื้อสัตว์หรือกุ้งบนไฟปานกลางจนพอสุก เติมข้าวเปล่า ผัดให้เข้ากัน บนไฟอ่อน เติมต้นหอม ก่อนทานบีบมะนาว บางครั้งน้ำพริกเผายังใช้ได้กับยำต่างๆ เช่น ยำหมูย่างหรือพล่ากุ้ง

เพื่อให้รสกลมกล่อมหรือเพิ่มรสเผ็ดเล็กน้อย อาจใช้น้ำพริกเผาแทนพริกสดได้ถ้ากลัวว่ายำจะเผ็ดจนเกินไป

ปริมาณการใช้นั้นขึ้นอยู่กับความชอบ เริ่มจากปริมาณน้อยก่อนแล้วจึงเพิ่มขึ้นถ้าชอบรสจัด